Depolama Sanatı: Statik ve Dinamik Soğuk Hava Depolarında Nem Kontrolünün Hayati Rolü

Depolama Sanatı: Statik ve Dinamik Soğuk Hava Depolarında Nem Kontrolünün Hayati Rolü

Statik ve dinamik soğuk hava depolama sistemlerinde nem alma cihazlarının kullanımı, korunan öğelerin bütünlüğü ve uzun ömürlülüğü açısından kritik bir rol oynamaktadır. Dinamik soğuk hava depolamada sık sık erişim ve kullanım söz konusu olduğundan, nem seviyelerinin sürekli olarak izlenmesi ve kayıt altında tutulması gerekmektedir; bu durum, depolanan öğelerin yoğun kullanımı ve çevresel etkileşimden kaynaklanabilecek nem değişikliklerine karşı oluşabilecek dalgalanmayı önlemeyi amaçlar. Öte yandan, statik soğuk hava depolamada genellikle uzun süreli saklama ve nadir erişim gerektiren öğeler için nem seviyelerinin sabit ve kontrollü tutulması esastır. Nem kontrolü veya nem alma cihazlarının kullanımı hassas materyallerin, örneğin tarihi belgelerin veya sanat eserlerinin, nemle reaksiyona girerek bozulma veya hasar risklerine karşı korunmasını sağlar. Her iki durumda da nem kontrolü ve nem alma cihazı kullanımı küf oluşumu, malzeme bozulması ve yapısal hasar gibi sorunları önleyerek, saklanan öğelerin korunmasında hayati bir rol oynar. Bu sebeple, statik ve dinamik soğuk hava depolama alanlarının tasarım ve yönetiminde nem kontrolüne özel önem verilmesi ve nem alma cihazlarının seçiminde statik/dinamik depolama şartlarında uzman kadrolar ile çalışılması gerekmektedir.

Statik soğuk hava depolaması nedir?

Statik depolama özellikle hassas ve korunması gereken nesneler için kullanılan bir soğuk hava depolama yöntemidir. Bu yöntem, sık erişilmesi gerekmeyen durumlar için uygun olup genellikle aşağıdaki özelliklere sahip olan depolamalar statik soğuk hava depolama olarak adlandırılmaktadır. Bu kavram, büyük ve daimi değişken yükleri olan sistemler ile değişken yükü olmayan sistemleri birbirinden ayırmak için kullanılır. Örnek olarak, bir belge arşivi ele alındığında eğer odada kimse çalışmıyorsa, bu durum nispeten "statik" bir soğuk hava depolama uygulaması olarak değerlendirilir. Buna karşılık, gün boyunca forkliftlerin ürünü içeri ve dışarı taşıdığı soğuk hava depoları ile bu soğuk hava depolarına açılan, tır yükleme rampaları ile bağlantılı soğuk koridor, büyük ve değişken ısı ve nem yükleri yarattığı için "dinamik" olarak sınıflandırılır.

Sıcaklık ve Nem Kontrolü: Statik soğuk hava depolama alanları, malzemelerin bozulmasını önlemek için genellikle sabit sıcaklık ve nem seviyelerinde tutulur. Nesnelerin türüne göre optimal sıcaklık ayarları değişebilir. Genellikle, sıcaklığın sabit ve öngörülebilir bir aralıkta tutulması tercih edilir. Sıcaklık dalgalanmaları ise, malzemelerin genleşmesine veya büzülmesine neden olarak malzemelerin yapısında kalıcı hasara yol açabilir. Bu sebeple sıcaklık ve nem kontrolü statik soğuk hava depolarında önem arz etmektedir. Statik soğuk hava depoları, en basit nem kontrol uygulamaları olma eğilimindedir. Yükler sabit ve toleranslar geniştir. Soğuk hava deposunun alanı çok büyük olmadığı sürece karmaşık merkezi nem kontrol santrallerinin genel olarak faydası yoktur. Sistem tasarımı genellikle depolanan alana uygun boyutta bir nem alma cihazının yerleştirilmesi, reaktivasyon havasının dışarıdan alınıp tekrar dışarı yönlendirilmesi ve nem alma cihazının etkili hava sirkülasyonu sağlayacak şekilde konumlandırılması üzerine kuruludur.

Statik soğuk hava depolama örneği olarak  arşiv odalarının veya nadir tarihi belgelerin korunduğu depoları verebiliriz. Bu şekilde tasarlanmış bir statik depoda nem ve sıcaklık kontrolünün toleranslar dahilinde sağlamak ve uzun yıllar boyunca içerideki malzemelerin bozulmadan kalmasını sağlamak son derece önemlidir. Sıcaklık veya nemin yüksek olması ürünlerin ömürlerine doğrudan etki etmektedir. Statik depolarda muhafaza edilen arşiv belgelerinin ve nadir eserlerin çok düşük sıcaklık ve çok düşük nem değerlerinde gevrekleşerek kırılganlaştığı bilinmektedir. Öte yandan, yüksek sıcaklık ve yüksek nem seviyelerinde ise korunması gereken eserlerin/belgelerin üzerinde bulunan organik yazıların solması ve belgeler üzerinde küf oluşumu yaşandığı tespit edilmiştir.  Aşağıdaki tabloda bazı statik soğuk/serin depo örnekleri ve depoların muhafaza edilmesi gereken bağıl nem değerleri verilmiştir.


Düzenli bakım ve izleme, depolanan malzemelerin durumunu korumak ve herhangi bir bozulma belirtisi olup olmadığını kontrol etmek için yapılır. Statik depolama, korunması gereken nesnelerin uzun süre güvenli ve stabil bir ortamda tutulmasını sağlayarak tarihi, kültürel veya bilimsel önemi olan malzemelerin gelecek nesillere aktarılmasını mümkün kılar. Statik depolarda kullanılacak nem alma cihazlarının seçimi öncesinde depo sıcaklık ve nem şartları göz önünde bulundurulmalıdır. Aşağıdaki grafikten talep edilen depo şartları doğrultusunda hangi çalışma prensibine sahip nem alma cihazı seçilmesi gerektiği ve hangi nem alma cihazının daha verimli çalışacağı konusunda bilgi edinilebilir.

NKT – Nem Kontrol Teknolojileri statik soğuk hava depolarında kullanılmak üzere yoğuşmalı tip mekanik nem alma cihazları ve silikajel rotorlu kimyasal nem alma cihazları ile sabit nem yüklerinde enerji tüketimi, ilk yatırım ve işletme maliyetleri açısından optimum çözümler sunmaktadır. 

Silikajel Rotorlu Kimyasal Nem Alma Cihazları

Yoğuşmalı Tip Mekanik Nem Alma Cihazları

Dinamik soğuk hava depolaması nedir?

Aktif soğuk hava depolama, genellikle değişken sıcaklık ve nem yüklerine maruz kalan, yoğun hareketlilik gösteren depolama alanlarını ifade eder. Bu tür soğuk hava depoları, belirli kontrol hacminin barındırdığı sıcaklık ve nem yüküne ilave olarak açık kapılar, konveyör açıklıkları, değişken insan yükü, değişken taze hava yükü, üründen gelen nemler, yıkanan yerler, ıslak yüzeyler gibi daimî değişken yüklere maruz kalabilirler. Nem kontrol sistem tasarımı yapılırken bu değerlerin göz önünde bulundurulması dinamik soğuk hava depolama şartlarında nem ve sıcaklık dalgalanmasının önüne geçmektedir. Nem kontrol toleransının hassas olmadığı şartlarda havanın ilave otomasyon sistemi ve damperler ile hassas kontrol edilmesine gerek olmayabilir. Sistem tasarımı yapılırken, maliyet dengesini gözetmek ve gereğinden fazla kontrol ekipmanını sisteme dahil etmemek için prosesin tolerans değerleri çok iyi analiz edilmelidir. Örneğin, yumuşak şeker dinlendirme odasında sıcaklık ve nem dalgalanmasının +/-5 toleransında olması sistemin referans değerleri arasında kalırken, lityum depolama sisteminde tolerans değerlerinin +/-2 seviyesinin üstüne çıkması kimyasal reaksiyonun başlamasına sebep olmaktadır. Aşağıda, değişken nem yükleri karşısında dinamik bir soğuk hava deposundaki sıcaklık ve nem değişkenliğinin grafiksel gösterimi bulunmaktadır.

Nem alma cihazının veya dinamik soğuk depo içerisindeki sıcaklığı sağlayan ünitelerin hatalı tasarlanması veya düşük kapasiteli seçilmesi, değişken yükler karşısında iç ortam hava şartlarının dalgalanmasına sebep olacaktır. Örneğin, kapıları sürekli açılıp kapanan ve nem alma cihazı tasarımcısı tarafından kapıların açılması ile gelen nem yükünün hesaplara dahil edilmediği bir soğuk hava deposunda her kapı açıldığında kısmi buhar basıncı farklılığından ötürü kontrol hacmine doğru nem transferi gerçekleşmesi kaçınılmazdır. Bu durumda iç ortam nem değeri yükselecek ve nem alma cihazının devreye girmesi ile nem dengesi yakalanmaya çalışılacaktır. Her kapı açıldığında döngü tekrar edecek ve böylece oda içerisindeki nem ve sıcaklık dalgalanmasıdevam edecektir.


Mühendisler, dinamik soğuk hava deposu sistemlerinin tasarım aşamasında değişken nem yüklerini dikkate almalıdır. Bu, mevcut nem alma cihazlarının kapasitelerinin değişken yükler göz önünde bulundurularak uygun şekilde ayarlanmasını gerektirir. Böyle bir yaklaşımla, dinamik soğuk hava deposu ortamına eklenen ilave nem yükü, nem alma cihazları tarafından etkin şekilde tahliye edilir. Bu süreç, oda içinde belirlenen hava koşullarının tanımlanan tolerans değerlerinin dışına çıkmasını önler ve istikrarlı bir ortamın sürdürülmesini sağlar.

Aynı zamanda statik oda kategorisinde de bulunan soğuk veya donuk depolar da değişken yük parametresi dahil edildiğinde dinamik soğuk hava depolama şartlarına göre değerlendirilmelidir. Özellikle soğuk depolarla entegre olan soğuk koridorlarda ve tır yükleme rampalarında nem alma cihazı seçimi son derece önemlidir. Aşağıdaki görselde dinamik soğuk hava depolama sistemlerinden örnek bir soğuk oda ile bu ortamlarda karşılaşılan zorluklar ele alınmıştır.


Atmosfere açık 4 adet yükleme rampalarından oluşan ve yükleme koridorunun 15°C olduğu soğuk bir koridorda, yine kapıları açık 4°C odalardan oluşan soğuk hava depolarında yaşanan nem problemleri, hem depolanan malzemeler hem de depolama ortamı açısından bir dizi olumsuz sonuç doğurabilir. Tasarım esnasında değişen atmosfer koşulları ve diğer parametreler göz önüne alınmadan nem alma cihazı seçilimi yapılmış ise gıda ürünleri yüksek nem seviyeleri nedeniyle bozulabilir, kalitesini yitirebilir veya küflenme gibi sorunlar yaşayabilir. Elektronik eşyalar, ilaçlar ve diğer hassas ürünler, nemin neden olduğu korozyon, küf veya başka hasarlardan etkilenebilir. Sürekli yükselip-alçalan nem seviyeleri, soğutma ve nem alma sistemlerinin daha fazla enerji tüketerek çalışmasına neden olabilir. Bu da enerji verimliliğinin düşmesine ve işletme maliyetlerinin artmasına yol açar. Nem, soğuk odaların iç yüzeylerinde, evaporatör yüzeyinde, kapı girişlerinin üzerinde ve ürünlerde buzlanmaya neden olabilir. Ayrıca yoğuşma su birikintilerine ve buzlanma neticesinde kaygan zeminlere neden olarak çalışanların güvenliği için risk oluşturur.

NKT – Nem Kontrol Teknolojileri dinamik depolarda kullanılmak üzere silikajel rotorlu kimyasal nem alma cihazları ile sabit nem yüklerinde enerji tüketimi, ilk yatırım ve işletme maliyetleri açısından optimum çözümler sunmaktadır.

 Silikajel Rotorlu Kimyasal Nem Alma Cihazları

 Bu kapsamlı incelemede, statik ve dinamik soğuk hava depo ortamlarında nem alma cihazı kullanımının önemi ve bu iki farklı depolama türünün kendine özgü parametreleri ele alınmıştır. Statik soğuk hava depoları uzun süreli ve stabil nem kontrolü gerektirirken, dinamik soğuk hava depoları sürekli değişen nem yüklerine karşı hızlı ve etkili bir tepki vermeyi gerektirir. Her iki durumda da nemin doğru şekilde kontrol edilmesi, depolanan ürünlerin kalitesini koruma ve işletme maliyetlerini optimize etme açısından hayati öneme sahiptir.

 NKT – Nem Kontrol Teknolojileri olarak, uzman mühendislik ekibimiz ile müşterilerimize en uygun nem kontrol çözümlerini sunarak, soğuk hava depolarının ve nem soğuk hava depolarında kullanılan nem alma cihazlarının verimliliğinin artırılması ile depolanan öğelerin bütünlüğünün korunması için enerji verimli, yüksek performanslı çözüm önerileri sunuyoruz.

İletişim Formu

Adınız ve Soyadınız
Telefon numaranız
Firma Adı
E posta adresiniz
Mesajınız
KVKK Bilgilendirmesini okudum, kabul ediyorum.