Endüstriyel Ortamlarda Nem Oranı Nasıl Ölçülür?
Endüstriyel ortamlarda nem oranını ölçmek, hassas üretim süreçleri ve ürün kalitesi için üreticiler tarafından tercih edilmektedir. Üretim alanlarında yanlış nem seviyeleri, ürünlerin bozulmasına, ekipmanların zarar görmesine ve enerji verimliliğinin düşmesine neden olabilir. Bu nedenle doğru ölçüm cihazlarının seçilmesi, uygun konumlandırılması ve düzenli olarak kalibre edilmesi, işletmeler için sürdürülebilir ölçüm hassasiyeti oluşturma ve geçmişe dönük data şablonları yaratma bakımından önemlidir. Bu yazıda nem ölçümü yapan cihazların teknik detaylarından, bu cihazların doğru kullanımı ve kalibrasyonu hakkında kısa bilgilendirmeler yapılması hedeflenmektedir.
Nem Oranı Nedir ve Neden Ölçülmelidir?
Nem oranı, havadaki su buharı miktarını ifade eder ve bağıl nem (%), mutlak nem (g/m³) ve çiy noktası (dew point) gibi ölçümlerle tanımlanır. Bu değerlerin kontrol edilmesi özellikle gıda, ilaç, elektronik ve kimya gibi sektörlerde kritik öneme sahiptir. Örneğin, bağıl nem oranının yüksek olduğu ortamlarda gıda ürünlerinde küf oluşumu gözlenirken, düşük nem oranları elektronik ekipmanlarda statik elektrik birikimine yol açabilir. Mutlak nem ve çiy noktası değerleri ise üretim ortamındaki termodinamik süreçlerin izlenmesi ve iklimlendirme ekipmanlarının efektif yönetilmesi açısından önemlidir.
Endüstriyel Nem Ölçüm Cihazları
Endüstriyel nem kontrolünde kullanılan ölçüm cihazları, geniş ölçüm aralığı ve yüksek hassasiyet sunar. Endüstriyel proseslerde görev yapan kullanıcılar hassasiyet ve ölçüm aralık taleplerine göre bu cihazlar arasında seçimler yapabilirler. Aşağıda farklı tür ve özelliklere sahip cihazlar basitçe listelenmiştir.
1. Higrometreler
* Hassasiyet Aralığı: ±5%RH (bağıl nem için)
* Ölçüm Aralığı:%0 -%100 bağıl nem
* Kullanım Alanları: Genel olarak depolama ve üretim alanlarında kullanılır.
* Konumlandırma: Üretim hatlarının veya depo şartlarının nem seviyesini izlemek için ilgili mahalin merkezinde veya nem değişiminin en fazla olduğu bölgelerde konumlandırılır.
2. Çiy Noktası Sensörleri
* Hassasiyet Aralığı: ±0.2°C - ±0.5°C
* Ölçüm Aralığı: -80°C ile +20°C çiy noktası
* Kullanım Alanları: HVAC ve kurutma proseslerinde çiy noktası ile programlamak için kullanılır.
* Konumlandırma: Hava kurutucularının çıkışında veya hassas nem kontrolü gerektiren alanlarda yerleştirilir.
3. Mutlak Nem Sensörleri
* Hassasiyet Aralığı: ±2-3 g/m³
* Ölçüm Aralığı: 0 - 30 g/m³
* Kullanım Alanları: Kimyasal üretim ve ilaç sektöründe, havadaki su buharı miktarının hassas ölçümü için kullanılır.
* Konumlandırma: Üretim alanının giriş ve çıkış noktalarına yerleştirilerek nem seviyesinin takibi yapılır. Mutlak nem sensörlerinin fiyatları yüksek olduğu için genellikle bağıl nem ve sıcaklık üzerinden hesaplanarak mutlak nem seviyesine ulaşılarak gösterim yapılmaktadır.
4. Bağıl Nem Sensörleri
* Hassasiyet Aralığı: ±0.8%RH
* Ölçüm Aralığı:%0 -%100 bağıl nem
* Kullanım Alanları: HVAC sistemlerinde ve nem kontrol cihazlarında kullanılır.
* Konumlandırma: Sistem içinde hava akışının en yoğun olduğu noktalarda veya şartlandırma yapılacak alandan dönen havalandırma kanalına entegre olarak konumlandırılır.
Nem Ölçümünde Cihazların Doğru Konumlandırılması
Nem ölçüm cihazlarının yanlış yerleştirilmesi, hatalı veri alınmasına, cihazların yönlendirdiği iklimlendirme ekipmanlarının verimsiz çalışmasına ve enerji maliyetlerinin kontrolsüz artmasına neden olabilir. Bu nedenle cihazların aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurularak konumlandırılması gerekmektedir:
1. Üretim Alanı İçerisinde:
* Nem değişiminin en fazla olduğu bölgelere yerleştirilmelidir.
* Üretim hatlarının başlangıç ve bitiş noktalarında cihazlar bulundurulmalıdır.
2. Havalandırma Sistemlerinde:
* Hava giriş ve çıkış noktalarına nem sensörleri yerleştirilmelidir.
* HVAC sistemlerinde sensörler, hava debisinin düzgün ölçülmesi için hava akışına paralel şekilde monte edilmelidir. Sensör konumlandırmasında dirsek veya havanın türbülans hatları seçilmemeli, düz hatlar üzerinde sensör konumlandırması yapılmalıdır. Kanal üzerinde konumlandırma yapılırken etraftaki buhar, su ve sıcak hava hatlarının uzağına konumlandırma yapmak dış etkenlerden kaynaklanan hatalı ölçüm ihtimalini minimalize eder.
3. Depolama Alanlarında:
* Nem oranı kritik olan depolama alanlarında cihazlar, alanın merkezine ve köşelerine yerleştirilmelidir. Depo alanının büyüklüğü ile orantılı olarak sensör sayısı arttırılmalı ve otomasyon çalışma senaryosu buna göre güncellenmelidir.
* Çiy noktası sensörleri, ürünlerin bulunduğu rafların yakınına konumlandırılabilir veya mahal içerisindeki sensörlerden gelen ortalamaya göre otomasyon sayesinde cihaza çalış/dur komutu verilebilir.
Kalibrasyonun Önemi
Nem ölçüm cihazlarının doğru çalışmasını sağlamak için düzenli olarak kalibre edilmesi gerekir. Kalibrasyon, cihazların hassasiyetini ve doğruluğunu direkt olarak etkiler. Endüstriyel cihazların kalibrasyonu şu şekilde yapılır:
* Bağıl Nem Kalibrasyonu: Kontrollü bir ortamda, cihazın farklı bağıl nem seviyelerinde test edilmesiyle gerçekleştirilir.
* Çiy Noktası Kalibrasyonu: Referans bir çiy noktası cihazıyla kıyaslama yapılarak doğruluk kontrolü yapılır.
* Mutlak Nem Sensör Kalibrasyonu: Bilinen su buharı konsantrasyonları kullanılarak ölçüm hassasiyeti kontrol edilir.
* Kalibrasyon Aralıkları: Endüstriyel kullanımda cihazların yılda en az bir kez kalibre edilmesi önerilir.
Endüstriyel ortamlarda nem oranını doğru ölçmek, kaliteli üretim ve enerji tasarrufu için dikkat edilmesi gereken bir husustur Higrometreler, çiy noktası sensörleri, mutlak nem sensörleri gibi cihazlar, geniş ölçüm aralıkları ve yüksek hassasiyetleriyle üretim süreçlerinde havalandırma ekipmanlarının doğru yönlendirilmesinde etkin rol oynar. Sensörlerin doğru konumlandırılması, kalibrasyonu ve kullanımı, hem verimliliği artırır hem de sürdürülebilir iklimlendirme maliyetlerini düşürür. Nem kontrolü ve ölçüm cihazları hakkında daha fazla bilgi almak için NKT - Nem Kontrol Teknolojileri uzman ekibimiz ile iletişime geçebilirsiniz.
Nem kontrolünde doğru adımlarla işletmenizi bir üst seviyeye taşıyın!